Fragment wystawy zaaranżowano jako paryskie laboratorium Marii i Piotra Curie, w którym prezentowane są m.in. używane przez uczonych przyrządy pomiarowe. Ostatnia przestrzeń ekspozycyjna, Salonik Skłodowskich i Curie, stanowi symboliczne odzwierciedlenie dwóch salonów związanych z osobą noblistki, warszawskiego i paryskiego. W aranżacji wykorzystano rodzinne pamiątki i obiekty z epoki Madame Curie.
Muzeum gromadzi zbiory, organizuje wystawy czasowe, wykłady, spotkania autorskie i wydarzenia artystyczne. Prowadzi także działalność wydawniczą oraz sprzedaż książek i pamiątek. Instytucja patronuje przedsięwzięciom poświęconym Marii Skłodowskiej-Curie, jak również innym kobietom w nauce i kulturze. Utrzymuje kontakt z krewnymi noblistki oraz organizuje spotkania z ich udziałem.
WYSTAWA STAŁA
Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie jest instytucją kultury m.st. Warszawy współprowadzoną przez Polskie Towarzystwo Chemiczne, której misją jest upamiętnianie noblistki poprzez upowszechnianie wiedzy o jej życiu, działalności naukowej i dokonaniach. Instytucja mieści się w XVIII-wiecznej kamienicy przy ulicy Freta 16 w Warszawie, w miejscu narodzin uczonej.
Ekspozycję stałą tworzy obszerny zbiór oryginalnych notatek i listów Marii Skłodowskiej-Curie, a także fotografii, dokumentów oraz rzeczy osobistych badaczki i jej rodziny. Wśród eksponatów znajdują się znaczki, medale oraz banknoty upamiętniające uczoną, jak również rzeźby autorstwa znanych polskich artystów, m.in. Ludwiki Nitschowej, Zofii Wolskiej i Alfonsa Karnego.
WYSTAWA CZASOWA
„Grażyna Hase na tropie Marii Skłodowskiej-Curie”
GRUDZIEŃ 2023 – LUTY 2024
Grażyna Hase zadebiutowała w 1967 roku, w setną rocznicę urodzin Marii Skłodowskiej-Curie.
Dziś wraca z projektami zainspirowanymi dwukrotną polską noblistką i jej epoką.
Zapraszamy na wystawę wybitnej, polskiej projektantki mody – Grażyny Hase – zainspirowaną postacią Marii Skłodowskiej-Curie i jej epoką. Ekspozycja prezentuje 10 kreacji, wykonanych ze szlachetnych tkanin – wełny czy jedwabiu – wyprodukowanego na zlecenie projektantki m.in. w słynnym zakładzie w Milanówku. Stroje zostały ozdobione detalami i koronkami z prywatnej, rodzinnej kolekcji, należącymi do babek i prababek autorki. Na zdjęciach towarzyszących ekspozycji widzimy ubrania zaprezentowane przez ikonę polskiego modelingu – Małgorzatę Niemen – modelkę współpracującą z projektantką od 50 lat. Drugą modelką tej sesji jest Olga Kowal. Zdjęcia wykonał na zlecenie Muzeum Cezary Rucki.
Polska uczona i dwukrotna noblistka to postać inspirującą na wielu płaszczyznach. Sama skupiona na pracy naukowej, dla autorów wystawy stała się obiektem obserwacji modowych
Jak zauważyła Agnieszka Dąbrowska – historyczka sztuki, specjalizująca się w historii mody, współpracująca przy tworzeniu wystawy – Marii Skłodowskiej-Curie przyszło żyć w czasach dynamicznie zmieniających się trendów. Urodzona w drugiej połowie XIX wieku dziewczyna wychowywała się i dorastała w czasach krynolin, gorsetów i tiurniur. Dynamicznie zmieniający się styl życia i obyczaje na przełomie XIX i XX wieku – czasu pary, elektryfikacji i wynalazków – wymusił zmiany w modzie. Studentka, a później doktorantka Maria Skłodowska-Curie jeżdżąc rowerem zamieniła suknię na wygodniejsze spódnico-spodnie, które dopiero wchodziły w modę, budząc niemałe kontrowersje. Działając zawodowo, w męskim gronie, uczona nosiła stroje praktyczne, umożliwiające pracę, chroniące ją przed niebezpieczeństwami czyhającymi w laboratorium. Wreszcie sukcesy na światową skalę wymusiły na niej wizerunek nobliwej damy. Garderoba, która pojawia się na zdjęciach, rejestruje te wszystkie zmiany, a także wielkie procesy kulturowe i społeczne: emancypację, wejście kobiet na uniwersytety i podejmowanie przez nie pracy zawodowej.
„Grażyna Hase na tropach Marii Skłodowskiej-Curie”
Kurator: Sławomir Paszkiet
Współpraca: Agnieszka Dąbrowska
Opracowanie: M.Skalska
WYSTAWA CZASOWA
„Beyond Curie”
GRUDZIEŃ 2022 – WRZESIEŃ 2023
Maria Skłodowska-Curie – wybitna uczona, pierwsza kobieta, która zdobyła Nagrodę Nobla. Pierwsza osoba, która zdobyła ją dwukrotnie. Jedyna do tej pory, która zdobyła Nagrodę Nobla w dwóch różnych dziedzinach naukowych. Stała się inspiracją dla innych, legendą, jedną z największych uczonych na świecie. Jednak zbyt często rozmowa o kobietach w nauce zaczyna się i kończy na tym jednym nazwisku – Maria Skłodowska-Curie. A przecież istnieje wiele kobiet, wybitnych uczonych zajmujących się naukami ścisłymi, które przyczyniły się do ogromnych postępów w swoich dziedzinach i nigdy nie zdobyły uznania, na jakie zasługują.
Wystawa „Beyond Curie” („Nie tylko Curie”) jest uhonorowaniem 41 kobiet, z których 16 otrzymało Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii, fizyki i medycyny lub fizjologii. Każda z uczonych przedstawionych na wystawie pokonała wiele trudności i stawiła czoła różnym wyzwaniom dążąc do zdobycia wiedzy, wykształcenia i możliwości zaistnienia w świecie nauki. Historia każdej z tych kobiet jest niezwykła i warta zgłębienia.
Wystawa „Beyond Curie” to dzieło dyrektorki kreatywnej i kuratorki, Amandy Phingbodhipakkiyi – urodzonej w Stanach Zjednoczonych multidyscyplinarnej artystki i edukatorki, która zanim skupiła się na projektach artystycznych jako neuronaukowczyni prowadziła badania nad chorobą Alzheimera.
Część plakatów na wystawie jest interaktywna – dzięki aplikacji Beyond Curie AR App, dostępnej w wersji iOS i Android, za pośrednictwem smartfonu lub tabletu, na plakatach pojawiają się trójwymiarowe animacje.
Autorka projektu – Amanda Phingbodhipakkiya
Kuratorzy wystawy – Anna Michnikowska, Sławomir Paszkiet
Projekt wystawy – Wojciech Cichecki
Autorki tekstów – Amanda Phingbodhipakkiya, Anna Michnikowska, Aleksandra Grabowska
Redakcja językowa – Marta Piasecka
Opracowanie graficzne – Marta Bystroń
Produkcja wystawy – Perfekt Events Rafał Krauze
Wsparcie techniczne i organizacyjne – Marek Modzelewski i Łukasz Puścion
WYSTAWA CZASOWA
„Instytut na miarę marzeń. Wystawa w 90. rocznicę otwarcia Instytut Radowego w Warszawie.”
LISTOPAD 2022 – MARZEC 2023
Kurator wystawy: Sławomir Paszkiet – dyrektor Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie
Maria Skłodowska Curie rozpoczęła starania o wybudowanie Instytut Radowego w Warszawie na początku XX. wieku. Po koniec 1921 roku powstało Towarzystwo Instytut Radowego, a w roku 1923, w 25. rocznicę odkrycia radu, Polski Komitet do Zwalczania Raka zaapelował do społeczeństwa o tak zwane składanie ofiar na dar narodowy. W tym samym roku utworzono Komitet Daru Narodowego Dla Marii Skłodowskiej-Curie.
Pierwszą czynnością utworzonego Komitetu była próba zdobycia środków na budowę instytutu. Pisemnie zwrócono się do większych firm oraz banków. Wydano specjalną odezwę i rozesłano ją do prasy. Rozpisano listy do wszystkich województw, starostw i magistratów z prośbą o organizowanie Komitetów prowincjonalnych. Dzięki temu apelowi powstało ich kilkadziesiąt. Komitet przykładał dużą wagę do wydawnictw, które służyły promowaniu idei i zdobywaniu środków na budowę instytutu. Wydano m.in: „Biografię Marii Skłodowskiej Curie i historię odkrycia radu”, „Biografię Piotra Curie” i sześć rodzajów pocztówek z podobizną noblistki. Spory dochód przyniosła sprzedaż „cegiełek” na budowę, jednak prawdziwym hitem okazały się znaczki/nalepki, które dawały możliwość dołożenia się do Daru Narodowego nawet najbiedniejszym.
7 czerwca 1925 roku, przy ulicy Wawelskiej w Warszawie, odbyła się uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego pod budowę Instytut Radowego. W ceremonii wzięła udział patronka Instytutu i Prezydent RP Stanisław Wojciechowski. Plany przyszłej placówki opracowano pod kierunkiem Noblistki oraz światowej sławy lekarza i uczonego – prof. Claudiusa Regaud, kierownika działu klinicznego Instytutu Radowego w Paryżu. Nad realizacją planów w Warszawie czuwała siostra Marii – doktor Bronisława Dłuska.
W 1929 roku prezydent Stanów Zjednoczonych Herbert Hoover wręczył Marii Skłodowskiej-Curie symboliczny czek na zakup radu dla Instytut Radowego w Warszawie. Pieniądze pochodziły ze zbiórki wśród kobiety amerykańskich i Polonii. Organizatorką zbiórki była amerykańska dziennikarka Marie Mattingly Meloney – redaktor naczelna magazynu dla kobiet „The Delineator”.
Instytut Radowy został uroczyście otwarty 29 maja 1932 roku. Jego pierwszym dyrektorem został Franciszek Łukaszczyk.
Dziś Narodowy Instytut Onkologii jest wiodącą instytucja leczniczą i badawczą w Polsce. Główną misją instytut jest opieka i świadczenie wysoko specjalistycznych usług leczniczych i diagnostycznych dla pacjentów oraz prowadzenie badań naukowych w celu odkrywanie mechanizmów które można wykorzystać w leczeniu.
red. M. Skalska
WYSTAWA CZASOWA
„Radium Queen – pierwsza amerykańska podróż Madame Curie, 1921″
LIPIEC 2022 – MARZEC 2023
Kurator wystawy: Sławomir Paszkiet – dyrektor Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie
Visual art: Karolina fender Noinska (JajkoFilm)
Współpraca: Krzysztof Mędrala (1912.pl)
HISTORIA
Pierwsza podróż do Stanów Zjednoczonych wiosną 1921 roku należy do przełomowych wydarzeń w biografii Madame Curie. Przypieczętowała ona jej status ikony nauki. Wizyta uzmysłowiła światowej publiczności i najbliższym noblistki, jak również jej samej, rzeczywistą rangę uczonej, pozwalając Marii Skłodowskiej-Curie zaakceptować koszt bycia osobą publiczną. Podróż amerykańska uchyliła także rąbka tajemnicy skrywającej życie prywatne odkrywczyni radu, której podczas wyjazdu towarzyszyły córki, 23-letnia Irena, młoda naukowczyni i asystentka matki, oraz 16-letnia Ewa, wówczas uczennica.
Głównym celem trwającej ponad sześć tygodni wizyty było przyjęcie z rąk prezydenta USA Warrena G. Hardinga grama radu – daru kobiet amerykańskich, przekazanego symbolicznie w Białym Domu w uznaniu zasług Madame Curie dla nauki i ludzkości. Wartość tej niewielkiej ilości jednej z najcenniejszych wówczas substancji świata szacowana była na ponad 100 000 dolarów, co stanowi dziś równowartość około 1 600 000 dolarów. Aby zarobić taką kwotę według stawek z lat dwudziestych, okresu bezprecedensowego wzrostu gospodarczego w Ameryce, wykwalifikowany robotnik musiałby pracować przez ponad 40 lat.
Fundusze zgromadzono w ramach zbiórki, której pomysłodawczynią była dziennikarka Marie Mattingly Meloney, przewodnicząca powołanego w tym celu Funduszu Radowego im. Marii Curie, z czasem – oddana przyjaciółka uczonej. W następstwie wywiadu udzielonego jej przez noblistkę w maju 1920 roku poprowadziła ona szeroko zakrojoną kampanię, wykorzystując wpływy wśród amerykańskiej elity, w szczególności w środowisku prasowym. W ciągu niespełna roku zgromadzono środki na zakup grama radu, który pozwolił kontynuować badania w stworzonym przez uczoną Instytucie Radowym w Paryżu.
Podróż za Atlantyk, będąca formą podziękowania Amerykanom za wsparcie, pozwoliła Madame Curie wzmocnić dotychczasowe oraz nawiązać nowe kontakty. Zaowocuje to kolejną wizytą w USA w 1929 roku, podczas której prezydent Herbert Hoover przekaże uczonej dar obywatelek i obywateli amerykańskich w formie czeku na 50 000 dolarów. Noblistka wykorzysta fundusze na zakup grama radu dla tworzonego w tym czasie Instytutu Radowego w Warszawie. Działania w kierunku powołania go do istnienia podejmie już w 1921 roku, w czasie pierwszej podróży do Stanów Zjednoczonych.
RMS OLYMPIC
Podróż Marii Skłodowskiej-Curie do Stanów Zjednoczonych rozpoczęła się 4 maja 1921 roku w porcie w Cherbourgu, gdzie uczona wsiadła na pokład brytyjskiego liniowca RMS Olympic należącego do armatora White Star Line. Był on najdłużej pływającym, siostrzanym statkiem Titanica i Britannica. Gdy w 1911 roku odbywał swój dziewiczy rejs, uznawano go za największą jednostkę pływającą i jeden z najbardziej luksusowych okrętów świata.
Oprócz córek, Ireny i Ewy Curie, podczas rejsu towarzyszyły noblistce Amerykanki – inicjatorka podróży Marie Meloney i jej asystentka Harriet Eager, pełniąca funkcję osobistej tłumaczki uczonej. W trosce o prywatność Madame Curie dziennikarka wynajęła dla niej apartament rezerwowany zwykle dla nowożeńców. Luksusowa kabina pod pokładem stanowiła azyl, w którym uczona spędziła większość rejsu, wymawiając się od bywania wśród pasażerów chorobą morską, co nie odbiegało dalece od prawdy.
Transatlantyk przybił do portu w Nowym Jorku po tygodniowym rejsie, 11 maja 1921 roku. Jeszcze na pokładzie liniowca zorganizowano konferencję prasową z sesją fotograficzną, w której uczestniczyło dwudziestu sześciu fotografów. W trakcie pobytu w Ameryce noblistka będzie źródłem stałego zainteresowania prasy, a gazety takie jak „The New York Times” czy „New York Tribune”, jak również prasa lokalna będą na bieżąco relacjonować wizytę. Kolejne sesje zdjęciowe odbędą się po uroczystości w Białym Domu, 20 maja, i ponownie na pokładzie Olympica przed wypłynięciem noblistki do Francji, 25 czerwca 1921 roku. Rejs powrotny zakończy się 2 lipca 1921 roku w Cherbourgu.
WIZYTA W BIAŁYM DOMU
20 maja 1921 roku w Białym Domu odbyła się uroczystość wręczenia Marii Skłodowskiej-Curie przez prezydenta Warrena G. Hardinga daru grama radu. Wzięło w niej udział kilkuset przedstawicieli amerykańskich elit, których aplauz towarzyszył tego dnia noblistce.
Po przemówieniach ambasadora Francji Jeana Jules’a Jusseranda i Marie Meloney prezydent W. G. Harding wręczył Madame Curie akt darowizny, do którego dołączono złoty kluczyk z inskrypcją „Od amerykańskich kobiet”. Otwierał on ważącą ponad 50 kg szkatułę, w której zabezpieczony ołowiem rad miał zostać przewieziony do Francji. Kluczyk symbolizował cenny i niebezpieczny prezent, certyfikowany w tym czasie w Państwowym Biurze Norm w Waszyngtonie. Wysłany następnie do Nowego Jorku, rad zostanie załadowany na statek do Europy.
Przekazując dar, Warren G. Harding powitał uczoną jako „przybraną córkę Francji i rodzoną córkę Polski, przewodniczkę kobiet w pokoleniu, które patrzy, jak kobieta z opóźnieniem dochodzi do swoich praw”. Wyraźnie poruszona przemową prezydenta, noblistka przyjęła podarunek, pozwalając sobie zakończyć podziękowanie z prostotą: „Kocham was bardzo, moi amerykańscy przyjaciele”
OFICJALNY PROGRAM WIZYTY
W związku z wizytą Marii Curie w USA szereg instytucji pragnęło uhonorować jej dokonania, przyjmując ją w poczet członków, nadając tytuł doktora honoris causa, wręczając medal czy nagrodę lub wydając na jej cześć bankiet. Plan trwającej czterdzieści sześć dni podróży przewidywał pierwotnie przystanki w trzydziestu miejscach. Na życzenie Madame Curie w programie uwzględniono trzy punkty: wizytę w Canonsburgu (Pensylwania) w zakładzie Standard Chemical Company z Pittsburgha, który wyprodukował podarowany jej gram radu, oraz zwiedzanie cudów natury – Wielkiego Kanionu (Arizona) i wodospadu Niagara (Nowy Jork).
Organizatorzy dokładali wszelkich starań, aby zapewnić francuskim gościom najwyższy komfort. Część trasy Madame Curie pokonała, podróżując pod opieką lekarza prywatnym, pulmanowskim wagonem Adventurer. Posiadał on oprócz prywatnych kabin i łazienek z prysznicami także jadalnię i kuchnię. Mimo troskliwości organizatorów część zaplanowanych wydarzeń została odwołana ze względu na stan zdrowia uczonej. Po emocjonującym programie majowym, obejmującym najważniejsze punkty wizyty – uroczystość w Białym Domu i wizytę w Canonsburgu – konieczna okazała się konsultacja lekarska z powodu silnego wyczerpania Madame Curie. Anulowano następnie część punktów czerwcowego programu na Zachodnim Wybrzeżu, w tym zwiedzanie hollywoodzkich studiów filmowych.
opracowanie i redakcja: dr Dominika Korzeniowska
WYSTAWA CZASOWA
„Koreański fenomen Marii Skłodowskiej-Curie”
LISTOPAD 2021 – KWIECIEŃ 2022
Unikatowe fotografie, przeszło 20 nowości wydawniczych, fragmenty słynnego musicalu i makieta sceny – prosto z Korei.
Wystawa powstała z inicjatywy i we współpracy z JE Ambasador Republiki Korei w Polsce Panią Mirą Sun, która przekazała Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie w darze wszystkie eksponaty. Pomysłodawca i autorem aranżacji jest Sławomir Paszkiet – dyrektor Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie.
Na wystawę trafiło przeszło 20 najnowszych publikacji. Zaprezentowane zostało m. in. koreańskie wydanie najsłynniejszej biografii „Maria Curie”, pióra Ewy Curie, córki noblistki. W kolekcji są przedruki książek francuskich czy włoskich, ale także oryginalne koreańskie wydawnictwa.
Cennym i ciekawym eksponatem jest makieta sceny słynnego koreańskiego musicalu „Marie Curie”. Obiekt został wykonany na zamówienie i specjalnie sprowadzony do muzeum przy ul. Freta 16 w Warszawie z Seulu.
Na wystawie prezentowane są fragmenty musicalu „Marię Curie” oraz wywiady z jego twórcami. Fabuła tego widowiska prezentuje osiągnięciach i efekty pracy naukowej bohaterki ukazując ciężką, wypełnioną pracą drogę jaką uczona doszła do swojego sukcesu. Widowisko podbiło serca publiczności azjatyckiej i zdobyło wiele nagród, w tym za najlepszy musical roku.
Wystawa, zrealizowana we współpracy z Centrum Kultury Koreańskiej w Warszawie, będzie otwarta w muzeum przy ul. Freta 16 w Warszawie do kwietnia 2022 roku. Wstęp na tę część ekspozycji jest bezpłatny.
WYSTAWA CZASOWA
„W świecie Dzidzi i Kogutka”
KWIECIEŃ 2021 – LISTOPAD 2021
Kurator wystawy: Sławomir Paszkiet – dyrektor Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie
W 1921 roku w aptece mieszczącej się na parterze kamienicy przy ul. Freta 16 rozpoczęto produkcję tzw. proszków z kogutkiem. Był to jeden z najbardziej popularnych leków w międzywojennej Polsce. Miał silne działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Był używany m.in. do uśmierzania bólów głowy, zębów, dolegliwości reumatycznych, a także przy grypie i przeziębieniach. Formuła tego leku, nazwanego „Migreno-Nervosin”, została opracowana przez magistra farmacji Adolfa Mateusza Gąseckiego (1868-1952), który w 1903 r. rozpoczął jego produkcję w aptece w Płocku przy ul. Kolegialnej 5. W preparacie znajdywały się: kwas acetylosalicylowy (najbardziej znana nazwa handlowa tej substancji to aspiryna), fenacetyna, kofeina (pochodząca z wyciągu z guarany, łac. Paulinia sorbilis) oraz licoben. Dla ochrony przed wilgocią oraz zachowania właściwości leczniczych proszki umieszczane były w podwójnym opakowaniu: wewnętrznym ceratowym oraz zewnętrznym papierowym. Od 1911 roku w oficjalnej nazwie preparatu pojawił się „kogutek”, a wizerunek tego ptaka stał się oficjalnym znakiem handlowym.
Muzeum Marii Skłodowskiej Curie w Warszawie zaprasza do świata „Dzidzi” i „Kogutka” – farmaceutyków produkowanych przez Adolfa Gąseckiego, prezentowanych w ramach czasowej wystawy o historii swojej siedziby, w 101. rocznicę rozpoczęcia ich produkcji w kamienicy przy ulicy Freta 16.
Ekspozycja nawiązuje do postaci Adolfa Gąseckiego – znanego w okresie międzywojennym farmaceuty, który na początku XX wieku opracował recepturę leku przeciwbólowego, spopularyzowanego pod nazwą „proszku z kogutkiem”. Początkowo produkcja obywała się w Płocku, następnie w Warszawie, m. in. w laboratorium apteki znajdującej się na parterze kamienicy przy ul. Freta 16. Specyfik szybko zdobył międzynarodową sławę, a Gąsecki został okrzyknięty „płockim Noblem”. Adolf Gąsecki w swojej ofercie miał także wiele innych produktów, np. do pielęgnacji niemowląt, które pokazywane są na wystawie.
Wystawa „W świecie Dzidzi i kogutka” prezentowana jest na parterze kamienicy przy Freta 16, we wnętrzu ukazującym aptekę sprzed stu lat. Pomieszczenie muzeum zostało wyposażone w oryginalne meble z epoki, w gablotach zaś pokazywane są akcesoria apteczne oraz opakowania po farmaceutykach, dostępnych wówczas dla mieszkańców międzywojennej stolicy, między innymi słoiki i butelki apteczne wyprodukowane ze szkła uranowego – świecące w świetle UV. Ponadto wśród eksponatów znajdują się plakat, ulotka i opakowanie po pudrze firmy Tho-Radia, który zawierał promieniotwórczy rad i tor. Puder ten można było kupić w aptece A. Gąseckiego, bowiem, w okresie międzywojennym, podobnie jak dziś, w aptekach sprzedawano niektóre kosmetyki.
Część ekspozycji dostępna jest też na dziewiętnastowiecznym zabytkowym kiosku, stojącym naprzeciwko muzeum po drugiej stronie ulicy Freta, na którym prezentowane są plakaty oraz grafiki związane z wystawą.
Organizatorami wystawy są Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie we współpracy z Muzeum Farmacji im. mgr. Antoniny Leśniewskiej oddział Muzeum Warszawy oraz Muzeum Farmacji Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum.
Opracowanie i redakcja: dr Marcin Dolecki
Zobacz prezentację: